معجزه ذکر لاحول و لا قوه الا بالله العلی الظیم

 

هزار و یک اثر ذکری شگفت انگیز

 

امام باقر(ع) در تفسیر این ذکر فرمودند: آنجا که قدرتى را به جا صرف کرده و خدا را اطاعت کرده‌اید، این قدرت بر اطاعت، از ناحیه خداست و آنجا که معصیت نکرده‌اید، در حقیقت، عنایت الهى بین شما و آن معصیت حائل شده است. پس لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم یعنى: ما توانایی ترک گناه را نداریم مگر به یاری خدا و قدرت انجام طاعت خدا را نداریم مگر با توفیق الهی(بحارالانوار، ج90، ص187)

امام باقر(ع) در تفسیر این ذکر فرمودند: آنجا که قدرتى را به جا صرف کرده و خدا را اطاعت کرده‌اید، این قدرت بر اطاعت، از ناحیه خداست و آنجا که معصیت نکرده‌اید، در حقیقت، عنایت الهى بین شما و آن معصیت حائل شده است. پس لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم یعنى: ما توانایی ترک گناه را نداریم مگر به یاری خدا و قدرت انجام طاعت خدا را نداریم مگر با توفیق الهی(بحارالانوار، ج90، ص187)

گاهى انسان را به گناه دعوت مى‌کنند، اما مانعى در مسیرش پدید مى‌آید. او نمى‌داند راهى که به آن دعوت شده است، راه گناه است و یا نمى‌داند چرا راه‌بندان شد، اما بعد مى‌فهمد او را به مجلس گناه دعوت کرده بودند و این راه‌بندان، همان حول الهى بود که بین او و گناه حائل شد.

این که ما در نماز مى‌گوییم: "بحول الله و قوته اقوم و اقعد" به این معنا نیست که فقط در حال نماز که برمى‌خیزیم و می‌نشینیم، بقوة الله است؛ بلکه به این معناست که همه‌ی حرکات و سکنات ما، در نماز و در غیر نماز به قوت الهى است.

پیامبر اکرم(ص) این ذکر شریف را ذکر فرشتگان حامل عرش معرفى کرده است: "تسبیح حملة العرش"( بحارالانوار، ج90، ص191) و در برخى روایات تفسیرى آمده است که فرشتگان حامل عرش نیز که ذات اقدس خداوند از آنان به "الذین یحملون العرش" یاد مى‌کند(غافر، آیه 7)، هنگامى که حمل عرش الهى، یعنى مقام فرمانروایى خدا، برایشان دشوار بود ذکر "لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم" را به آنان آموختند:

"(خداوند به فرشتگان فرمود:) به شما کلماتی می‌آموزم که دشواریتان را کاهش دهد.فرشتگان گفتند: آن چیست؟

خداوند فرمود:بگویید  بسم الله الرحمن الرحیم ولا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم و صلى الله على محمد و آله الطیبین.پس آنان این را بگفتند و عرش را حمل کردند"( بحارالانوار، ج 55، ص33)

شاید چنین ذکرى براى فرشتگان دفع سختی و دشواری باشد. لیکن، "بحول الله و قوته اقوم و اقعد" در نماز مصداقى از آن اصل کلى است. زیرا "لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم"؛ یعنى، هیچ جا منع و همچنین قدرت و توانى نیست مگر به عنایت ذات اقدس خداوند و اختصاصى به نماز یا غیر نماز و نیز اختصاصى به انسان و غیر او ندارد.

در اینجا به ذکر برخی روایات در باب این ذکر عظیم می‌پردازیم:

*تاخیر زمان مرگ:

امام صادق(ع) فرمودند: آن کس که هزار بار بگوید "لا حول ولا قوة الا بالله" خداى تعالى زیارت کعبه را روزى‌اش خواهد نمود و اگر مرگش نزدیک باشد، خدا آن را به تاخیر خواهد انداخت تا حج را روزى‌اش سازد.( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 396)

* گنجى از بهشت:

رسول خدا(ص) فرمود: بسیار "لا حول و لا قوة الا بالله" بگویید که آن از گنج‌هاى بهشت است.( کنز العمال ، ج 1، ص 544)

*دور شدن هفتاد بلا:

راوى مى‌گوید شنیدم که امام صادق(ع) فرمودند: کسى که بگوید "لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم" خداى عزوجل به خاطر آن هفتاد نوع بلا را از او دور مى‌گرداند که کمترین آن‌ها خفه شدن است.( ثواب الاعمال ، ص 349)

* رفع درد و اندوه:

از پیغمبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند: ذکر "لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم" گنجى از گنج‌هاى بهشت است و آن باعث شفا یافتن از نود و نه درد است که آسان‌ترین آن‌ها اندوه است.( مستدرک الوسایل ، ج 1، ص 395)

* داروى نود و نه بیمارى:

از رسول خدا(ص) روایت شده است که فرمودند: گفتن ذکر "لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم" دارویى است که نود و نه بیمارى را بهبود مى‌بخشد که آسان‌ترین آن‌ها اندوه است و معناى این کلمه چنین است هیچ حرکت و نیرویى جز به سبب و خواست خدا پدید نیامد.( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 396)

* رفع شدن بلایا:

از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: هر گاه نماز صبح و مغرب را خواندى، هفت بار بگو: "بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم" زیرا هر کس آن را بگوید، به او جنون و جذام و برص، و هفتاد نوع از انواع بلایا نرسد.( اصول کافى ، ج 6، ص 195(

* توصیه پیامبر(ص) به على(ع)

"بکیر" مى‌گوید: از امیرالمومنین(ع) شنیدم که مى‌فرمود: رسول خدا(ص) به من فرمود: هر گاه که در سختى و بلایى در افتى، بگو بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم؛ زیرا خداوند عزوجل به وسیله‌ی آن انواع بلا را از تو دور می‌کند.( اصول کافى ، ج 6، ص 311)

*درمان بیمارى و ندارى:

"اسماعیل بن عبدالخالق "گوید: مردى از اصحاب پیامبر(ص) مدتی بود که به خدمت ایشان نرسیده بود.رسول خدا(ص) به او فرمود: چه چیزى باعث شد که دیر نزد ما بیایی؟ عرض کرد: بیمارى و ندارى .

پیامبر فرمود: آیا به تو دعایى یاد بدهم که خدا به وسیله‌ی آن بیمارى و ندارى را از تو رفع کند؟ عرض کرد: بله یا رسول الله .

پیامبر(w) فرمود: بگو "لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم، توکلت على الحى الذى لا یموت و الحمدلله الذى لم یتخذ(صاحبة و لا) ولدا و لم یکن له شریک فى الملک و لم یکن له ولى من الذل و کبره تکبیرا."

آن فرد ذکر را گفت و زمانی نگذشت که نزد پیغمبر(ص) بازگشت و عرض کرد: یا رسول الله خداوند بیمارى و ندارى را از من رفع نمود.( اصول کافى ، ج 6، ص 249)

* اسم اعظم خداوند:

امام رضا(ع) فرمود: هر کس پس از نماز صبح صد بار بگوید: "بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم"؛ به اسم اعظم خدا از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیک‌تر شده و به راستى که در مدار اسم اعظم قرار گرفته است.( سفینة البحار، ج 1، ص 661)

*سفارش حضرت على(ع) به کمیل:

امام على(ع) خطاب به کمیل بن زیاد مى‌فرماید: اى کمیل! هر روز نام خدا را بر زبان جارى کن و بگو: "لا حول و لا قوة الا بالله"؛ بر خدا توکل کن، ما را یاد کن، نام ما ببر و بر ما درود فرست.

اى کمیل! به هنگام غذا نام خدایى را که با اسمش هیچ دردى زیان نرساند و نامش براى هر بدى و دردى درمان است به زبان آور.

اى کمیل! به هنگام هر سختى بگو: "لا حول و لا قوة الا بالله" تا خدا آن را کفایت کند. و به هنگام نعمت بگو: الحمدلله تا زیاد شود و چون روزى‌ات دیر رسد، استغفار کن تا خدا گشایش دهد.( تحف العقول ، ص 182)

 

*ذکر هنگام بیرون آمدن از خانه:

پیامبر گرامى اسلام (ص) در روایتى درباره‌ی آداب و اذکار بیرون آمدن از خانه چنین فرمودند: کسى که هنگام خروج از منزل بگوید بسم الله الرحمن الرحیم دو فرشته مى‌گویند: هدایت شدى . و اگر بگوید لا حول و لا قوة الا بالله مى گویند: حفظ شدى . و اگر بگوید توکلت على الله مى گویند: بى‌نیاز شدى.

در این هنگام شیطان مى گوید: چگونه مى توانم در بنده اى که هدایت شده ، حفظ گردیده و بى نیاز شده است ، نفوذ کنم .( ثواب الاعمال ، ص 349)

* دورى شیطان:

از حضرت رسول اکرم(ص) نقل شده که فرمود: شیطان بر دو قسم است: شیطان جنى، که با گفتن "لاحول و لا قوة الا بالله العلى العظیم" از شما دور مى‌شود.

و شیطان انسى، که با فرستادن صلوات بر محمد و آلش  از شما دور مى‌شود. "اللهم صل على محمد و آل محمد" (امید درماندگان ، ج 2، ص 223و 234)

*ذکرهاى موثر در دنیا و آخرت:

امام باقر(ع) فرمودند: شخصى به نام "شبیه هذلى"، حضور پیامبر اکرم(ص) آمده و عرض کرد: اى پیامبر خدا! پیرمردى هستم که سنم بالا است و کارهایى مانند نماز، روزه، حج و جهاد را که قبلا انجام می‌دادم، اکنون نمى‌توانم انجام دهم. اى رسول خدا! سخنى به من بیاموز که ثواب خداوند را نصیبم سازد و بر من آسان گیر اى رسول خدا!

حضرت فرمودند: سخنت را تکرار کن و او تکرار کرد. و به همین ترتیب تا سه بار سخن خود را تکرار کرد. آنگاه پیامبر(ص) به او فرمودند: اطراف تو هیچ درخت و گلى نبود، مگر این که دلشان به حالت سوخت و برایت گریه کردند. پس از نماز صبح ده بار بگو "سبحان الله العظیم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم"؛ (خداى بزرگ را منزه می‌دانم و به ثناى او مشغولم و هیچ توان و نیرویى جز با یارى خداى بزرگ بلند مرتبه بزرگ نیست) که همانا خداوند بزرگ با این ذکر تو را از کورى، دیوانگى، جذام، فقر و زیر آوار ماندن محفوظ مى‌دارد.

عرض کرد: اى رسول خدا،این ذکر براى دنیا بود، براى آخرت چه؟ پیامبر(ص) فرمودند:بگو:" اللهم اهدنى من عندک، وافض ‍ على من فضلک وانشر على من رحمتک و انزل على من برکاتک" (خداوندا! مرا از جانب خود راهنمایى نما و از فضل خویش بهره‌مند ساز، از رحمت خود بر من فرو ریز و از برکات خود بر من نازل فرما.)

حضرت صادق(ع) فرمودند: این دستورات را گویى او با دستانش گرفت و رفت. آنگاه پیامبر (ص) فرمودند: بدانید که همانا اگر او در روز قیامت بیاید و این اذکار را عمدا ترک نکرده باشد، خداوند هشت در بهشت را به روى او باز مى‌کند که از هر درى که خواست وارد شود.( ثواب الاعمال ، ص 341 و 342)

* برطرف شدن حاجات:

امام صادق(ع) فرمودند: کسى که دعا مى‌کند و در پایان مى‌گوید "ماشاء الله، لاحول و لا قوة الا بالله" حاجتش برآورده شود.( ثواب الاعمال ، ص 23)

   *توسل به امام جواد(ع):

براى شفا یافتن هر مریضى دو رکعت نماز حاجت و توسل به حضرت جواد الائمه(ع) خوانده شود و بعد 146 مرتبه بگوید: "ما شاء الله لا حول و لا قوة الا بالله." اگر در ساعتى که منسوب به آن حضرت است باشد، بسیار مفید و ساعت آن را هم از نماز عصر تا دو ساعت بعد از آن تشخیص داده‌اند که مورد استجابت است.