مهارتهای زندگی ، مهارت حل مسئله

مهارت حل مسئله

•    اصلاح نگرش نسبت به مشکل
•    تعریف دقیق مشکل
•    پیدا کردن راه حل های زیاد فراوان (بارش مغزی، مشاوره و نوشتن)
•    ارزیابی راه حل ها و انتخاب راه حل های مناسب
•    برنامه ریزی و اجرای راه حل
•    ارزیابی فرآیند حل مسئله


مرحله اول حل مسئله

1-    جهت گیری صحیح نسبت به مشکل
•    سرزنش نکردن خود یا دیگران
•    رها کردن جست و جوی مقصر
•    عدم فاجعه آمیز کردن
•    رها کردن جست و جوی دلایل به وجود آمدن مشکل
•    باور به اینکه مشکل طبیعی است و باید به دنبال حل آن بود.  

     
مرحله دوم حل مسئله

2-    تعریف دقیق مشکل
•    شکستن مشکلات پیچیده به مشکلات ریزتر
•    تفکیک مشکلات متعدد
•    مشخص کردن اینکه مشکل مربوط به کیست؟
•    روشن و واضح ساختن مشکل
•    توانایی دیدن و بررسی مشکل

مرحله سوم حل مسئله

3-    پیدا کردن راه حل های زیاد و متعدد
•    استفاده از بارش فکری و ذهنی
•    رها کردن سانسور ذهنی
•    به دنبال راه حل های زیاد بودن (مثل نوشتن، حتی راه حل های منفی را نیز بنویسید)
•    مطرح کردن راه حل های منفی
•    اعتقاد به آنکه کمیت، کیفیت می آفریند

مرحله چهارم حل مسئله

4-    ارزیابی راه حل های موجود با استفاده از تفکر نقاد
•    استفاده از تفکر اگر ... آن وقت....... (تحلیل هزینه فایده، مثلاً اگر چنین کنم چه می شود؟)
•    آیا راه حل برای فرد دیگری و جامعه ضرر دارد؟
•    آیا می توان به دیگران گفت که چنین کاری انجام شده است؟
•    آیا در عمل امکان پذیر است؟
•    انتخاب راه حل های مناسب

مرحله پنجم حل مسئله

5-    تدوین برنامه اجرایی راه حل
•    کسب اطلاعات
•    جست و جوی منابع کمک رسان
•    زمان بندی اجرایی
•    تنظیم فعالیت ها

•    اقدام به عمل برای اجرای راه حل
در صورتی که حل مسئله به نتیجه نرسید:
علت:
•    احتمالاً مشکل در طی زمان تغییر کرده است.
•    یا مشکل به درستی تعریف نشده است.
راه حل:
•    اجرای مجدد مهارت حل مسئله از ابتدا

پوشش های مقابله ای برای حل مسئله به دو صورت انجام می شود.
1-    مسأله مدار
2-    هیجان مدار
در اکثر موارد ضروری است که از هر دو نوع روش مقابله ای در حل مسئله استفاده کرد.
1-    مسأله مدار: فرد سعی می کند کاری انجام دهد تا استرس را از میان بردارد، کاهش دهد و یا حتی آن را تحمل کند.
نمونه هایی از مقابله مسأله مدار
•    اقدام به عمل کردن
•    انجام دادن فعالیت خاص
•    راهنمایی گرفتن
•    مشورت دادن
•    برنامه ریزی کردن
•    جمع آوری اطلاعات
•    مطالعه کردن و ...
2-    هیجان مدار: فرد کار خاصی انجام نمی دهد بلکه فقط سعی می کند خود را آرام سازد و ناراحتی خود را کاهش دهد زیرا هنگامی که فرد با مشکل روبرو می شود تعادل و آرامش خود را از دست می دهد و هنگامی که آرامش و تعادل روانی نداشته باشد نمی تواند به خوبی از عهده حل مسأله بر‌آید.
این نوع مقابله و حل مسأله به فرد کمک می کند تا تعادل روانی خود را بازیابد و سپس با روش حل مسأله ی مسأله مدار مشکل خود را حل کند.
نمونه هایی از مقابله هیجان مدار
•    دعا و نیایش
•    تخلیه و ابراز احساسات، مانند گریه کردن، بی قراری کردن، ابراز خشم به طور سالم
•    گفتگوی درونی، مانند دلداری دادن به خود
•     مثبت اندیشی
•    توکل
•    صبر
•    درد دل کردن با دوستان و آشنایان
در حل مسأله همه ما یک ندای درونی داریم که مرتب با ما حرف می زند. به این ندای درونی گفتگوی درونی می گویند. این ندای درونی در برخی از افراد مثل یک دوست مهربان است و سعی می کند به فرد دلداری دهد، نگران نباش مشکل برای هر کسی پیش می آید، تو می توانی آن را حل کنی، همه چیز درست خواهد شد.
در عده ای دیگر این ندای درونی بیشتر منفی و سرزنش کننده است و وقتی مشکلی پیش می آید می گوید، آدم بی عرضه ای هستی، تنبل و بدشانس هستی، همیشه مشکلات برای تو پیش می آید، نمی توانی آن را حل کنی.

مهارتهای زندگی ، مهارت نَه گفتن

مهارت نه گفتن جرأت مندانه

گام اول
تصمیم خود را بگیرید؛ پاسخ خود را به درخواست مورد نظر بیان کنید، مثلاًً نه نمی توانم کتابم را به تو قرض بدهم.
گام دوم
دلیل خود را بیان کنید. به طرف مقابل علت تصمیم خود یا خواسته و احساستان را بگویید، مثلاً خودم آن را لازم دارم، فعلاً قول آن را به کس دیگری داده ام.
گام سوم
به طرف مقابل نشان دهید که نظر و خواسته یا احساس او را درک می کنید، مثلاً البته می دانم که تو واقعاً به آن نیاز داری.
روش های مختلف نه گفتن
•    صرفاً گفتن نه: با صراحت بگویید نه. اعتماد به نفس داشته باشید و توی چشم های طرف مقابل نگاه کنید و بگویید متشکرم، علاقه مند نیستم. (نه لازم است توضیحی بدهید و نه استدلالی بکنید)
•    گفتن نه همراه با توضیح: نه متشکرم، من سیگار نمی کشم. من اصلاً اهل مواد نیستم.
•    بهانه آوردن: نه متشکرم من الان عجله دارم باید بروم.
•    دلیل آوردن: این کار درستی نیست، من مایل نیستم، رفتن به خانه افراد ناشناس خطرناک است، مواد به بدنم صدمه می رساند.

توصیه هایی برای نه گفتن

•    مطمئن شوید که چه می خواهید، آیا می خواهید بگویید نه یا بله. اگر مطمئن نیستید بگویید باید در موردش فکر کنید و زمانی را برای دادن پاسخ خود مشخص کنید.
•    اگر مطمئن نیستید که چه چیزی از شما خواسته شده توضیح بیشتری بخواهید.
•    تا جایی که می توانید پاسخ کوتاهی داده و از دادن توضیحات طولانی و آوردن دلایل زیاد خودداری کنید.
•    از عباراتی با ضمیر من استفاده کنید و به جای سرزنش یا محکوم کردن دیگری به مطرح کردن موضوع بپردازید.
•    به جای عباراتی مانند فکر نمی کنم بتوانم از کلمه نه استفاده کنید.
•    به جای قضاوت کردن، مواردی را که وجود دارد مطرح کنید.
•    درخواست خود را به صورت واضح و مستقیم بیان کنید.
•    سعی کنید حرکات غیرکلامی شما با پیامی که می دهید همخوانی داشته باشد.
•    اگر حتماً می خواهید به فرد مقابل کمک کنید، می توانید پیشنهاد خود را به او بگویید.
•    لزومی ندارد که احساس گناه کنید. ضمناً رسالت ندارید به هر قیمتی که شده تمام مشکلات دیگران را حل کرده یا همه را خوشحال کنید.

روش های مختلف نه گفتن

•    پشت گوش انداختن: نه متشکرم، شاید یک وقت دیگر.
•    عوض کردن موضوع: گفتن نه و سپس صحبت راجع به موضوعی دیگر. نه متشکرم، راستی فیلم دیشب را دیدی؟
•    رو کم کنی: تکرار نه به شیوه های مختلف. نه متشکرم، نه علاقه ای ندارم.
•    دور شدن: گفتن نه و سپس دور شدن
•    بی اعتنایی: نادیده گرفتن شخص مقابل
•    اجتناب از موقعیت: اجتناب از هر موقعیتی که در آن شما احتمال می دهید به کشیدن سیگار ترغیب شوید.